تمرکز روح و رهایی از کمند حواس

 عمى: کور.

          صد هزاران نام و او یک آدمى             صاحب هر وصفش از وصفى عمى‏

3676 / د /2

زنان مصر: در داستان‌ها نقل شده است که زنان مصری، وقتی جمال حضرت یوسف را مشاهده کردند از حال خود غافل و بی‌‌خبر شدند. آن زنان از شدّت حیرت، دستهای خود را بریدند.[1]

سمر: شهره. حیرانى زنان مصر برابر زیبایى یوسف و بریدن دست خود به جاى ترنج، یوسف را شهره آفاق ساخت.

ساعد: از مچ دست تا آرنج.

حِراب: به معنی محاربه ونبرد، جنگ.

ببُرّد: یعنی مجروح شود.

ضراب: یعنی ضربت ها، شمشیر زدن با کسى. ستیزیدن.

 ( 1606) وقتى انسان سخت بچیزى مشغول باشد از دیدن رنج و بیمارى خود کور مى‏شود. ( 1607) از اشتغال خاطر بود که حکایت زنان مصر و یوسف زبان‏زد خاص و عام گردید. ( 1608) که زنان مصر چون خاطرشان متوجه جمال یوسف بود روحشان واله و شیدا گردیده جلو و عقب را ندیده دست از ترنج نشناخته دستهاى خود را با کارد بریدند. ( 1609) اى بسا مردان شجاعى که در جنگ دست و پایش بریده مى‏شود. ( 1610) در موقع زد و خورد همان دست را مى‏خواهد پیش بیاورد بخیال اینکه دست دارد. ( 1611) و خودش نمى‏داند که دست خود را از کف داده و بدون خبر او خون از بدن او جارى شده است‏.

این یک اصل کلی است که هرگاه انسان به‌طور جدّی به کاری مشغول شود، رنج و کسالت خود را احساس نمی‌کند. مولانا می‌گوید: اصولاً روحی که از مشاهده محبوب، حیران و‌ بی‌خو‌یش شده باشد، نه راه پیش خود را می‌بیند و نه پس خود را. مثال دیگر، مرد دلاوری است که در کشاکش جنگ، دست و یا پایش با ضربه شمشیر قطع شده است، اما او از بریده شدن دست و پای خود بی‌خبر است‌ و بعد از خاتمه نبرد تازه متوجه می‌شود که دستش در گرماگرم پیکار، قطع شده و خون فراوانی نیز از آن رفته است. این مسئله را کم و بیش همهْ انسان‌ها در زندگی خود تجربه کرده‌اند.